12 Mart 2012 Pazartesi
Biyografi Kitabı Çıktı
Biyografi Kitabı Çıktı
B İ Y O G R A F İ
K İ T A B I
MAHMUT ÇETİN
“Arslanlar kendi tarihçilerini ortaya çıkarmadıkları sürece, tarih, avcıların kahramanlık hikayelerinden oluşmaya devam edecektir.”
Afrika Atasözü
İÇİNDEKİLER
Önsöz / 11
*
Birinci Bölüm
BİYOGRAFİ NEDİR NE DEĞİLDİR? / 14
*
İkinci Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN ÖZELLİKLERİ / 21
1.Tarafsız olmak
2.Gerçekçi olmak
3.Bilgi, belge ve tanıklara dayanmak
4.Kronolojik akışı dikkate almak
5.Kişinin benzerlerinden ayırıcı farkını belirtmek
*
Üçüncü Bölüm
BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ / 27
A.İÇERİK BAKIMINDAN BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ
B.NİCELİK AÇISINDAN BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ
1.GENEL BİYOGRAFİ
2.ÖZEL BİYOGRAFİ/ MONOGRAFİ
C.YAPI BAKIMINDAN BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ
C.1.BİLİMSEL BİYOGRAFİ
C.1.A.ANSİKLOPEDİK BİYOGRAFİ
Kısa hal tercümeleri
C.1.B.BİYOGRAFİK ARAŞTIRMA
C.2.BİYOGRAFİK ANLATI
C.2.1.PORTRE
C.2.2.BİYOGRAFİK ANLATI
Biyografik Anlatı – Biyografik Araştırma farkı
Biyografik Roman-Biyografik Anlatı farkı
C.2.3.BİYOGRAFİK ROMAN
C.3. BİYOGRAFİK ANMA YAZILARI
C.3.1.ANMA-YIL DÖNÜMÜ YAZILARI
C.3.2. TAZİYE YAZILARI (NEKROLOJİ)
*
Dördüncü Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN İŞLEVİ / 43
(Niçin Biyografi Yazılır?)
1.Başarılı İnsanları Tanımak
2.Zamanın Ruhunu Yakalamak
3.İnsanda Beşeri Olanı Yakalamak
*
Beşinci Bölüm
BİYOGRAFİ YAZMA SÜRECİ / 53
(Nasıl Biyografi Yazılır?)
1.Belgeleri Toplamak
2.Belgeleri Yorumlamak
3.Cehd ve İnşa: sıra dışı olanı yakalamak
*
Altıncı Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN DİĞER ALANLARLA İLİŞKİSİ
A.BİYOGRAFİ VE TARİH İLİŞKİSİ / 63
Tarihi Biyografi
B.BİYOGRAFİ VE EDEBİYAT İLİŞKİSİ
1.Biyografi ve Roman İlişkisi
2.Biyografi ve Şiir İlişkisi
3.Biyografi ve Gezi Yazıları İlişkisi
4.Biyografi ve Günlük İlişkisi
5.Biyografi ve Deneme İlişkisi
6.Biyografi ve Şehir Kitapları İlişkisi
7.Biyografi ve Edebiyat Araştırmaları İlişkisi
8.Biyografi ve Sosyal Bilimler İlişkisi
9.Biyografi ve Sefaretnameler
10.Biyografi ve Hatıratlar
*
Yedinci Bölüm
BİYOGRAFİ, ASABİYE VE KİMLİK MESELESİ / 75
A.SOY KÜTÜKLERİNDEN KRONOLOJİYE
B.RÖNESANS SÜRECİ
C.MİLLET SÜRECİ
D.FEODALİTE SÜRECİ
E.BÜROKRASİ SÜRECİ
Türkiye’ye yön veren 300 aile
Genetik değil, genetik kültür belirleyici
F.YENİ ZAMANLARDA SOY AĞACI
G.SONUÇ: YENİDEN SOYAĞACINA DÖNÜŞ
Soy kütüğüne dönüşün araçları
1.Tapu Defterleri
2.Nüfus Tahrir Defterleri
3.Avarız ve Mufassal Tahrir Defterleri
Ölüm ilanlarının biyografik değeri
*
Sekizinci Bölüm
GEÇMİŞTE BİYOGRAFİ / 95
A. DOĞU’DA BİYOGRAFİ
İnsanlık tarihi, peygamberler tarihiyle başlar
B. İSLAM TOPLUMLARINDA BİYOGRAFİ
Hadis Ravilerinin Biyografileri
C. TÜRKLER’DE BİYOGRAFİ
Ç. OSMANLI’DA BİYOGRAFİ
Klasik devir Osmanlı tarih yazıcılığı ve biyografi
Padişah Biyografileri
Türk Edebiyatı’nda Selimname Geleneği
Şuara Tezkireleri
Devlet bürokrasisi üyeleri hakkında resmi sicil kayıtları: Sicill-i Ahval
19. yüzyıl modern biyografinin ilk örnekleri
Sonuç
D.TASAVVUFİ BİYOGRAFİLER
E. BATI’DA BİYOGRAFİ
Batı’da ilk biyografi çalışmaları
Diyojen: antik çağın magazincisi
İslam dünyası, biyografi yazımında Batı’yı etkiler
14. Yüzyılda Batı’da Biyografi
17. Yüzyılda Batı’da Biyografi
18. Yüzyılda Batı’da Biyografi
19. Yüzyılda Batı’da Biyografi
20. Yüzyılda Batı’da Biyografi
*
Dokuzuncu Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN BUGÜNÜ VE GELECEĞİ / 123
Kısaca Biyografi Yazarları
1.Sicill-i Osmani yazarı Mehmet Süreyya Bey
2.İbnülemin’in cehdi ve tercüme-i hal dilenmek
3.Mehmet Zeki Pakalın
4.İbrahim Alaaddin Gövsa
5.‘Bütün Cepheleriyle’ Hilmi Yücebaş
6.Ali Birinci
*
Onuncu Bölüm
SANAT ESERİ BELGE FARKI / 131
*
Onbirinci Bölüm
BİYOGRAFİ’DE ANI VE AYRINTI / 135
Anıların tadı ya da ihtiyarların bastonu
Bir geçmiş edinmenin zamanı ve hatırat
Anılarda itiraf izleri
BİYOGRAFİ PARÇACIKLARI / 139
(insanı ele veren küçük ayrıntılar)
*
Onikinci Bölüm
DEDİKODU YAZARLIĞI’NIN BİYOGRAFİK DEĞERİ / 143
*
Onüçüncü Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN BİRİNCİ TEKİL ŞAHSI: OTOBİYOGRAFİ / 147
A.OTOBİYOGRAFİ’YE GİRİŞ
B.OTOBİYOGRAFİ’NİN GEÇMİŞİ
C.OTOBİYOGRAFİNİN ÖZELLİKLERİ
1.Otobiyografi yazarı oturmuş bir kişiliktir
2.Otobiyografi tarafsız değildir
3.Otobiyografide anlatım şekli, Birinci Tekil Şahıs’tır
4.Otobiyografide olayların anlatımında kronolojik sıralama şart değildir
5.Otobiyografi belge niteliği taşır
6.Otobiyografinin kaynağı anılardır
7.Otobiyografi kurmaca değildir
8.Otobiyografi yazma gerekçesi geride bir şeyler bırakma kaygısı
D.OTOBİYOGRAFİNİN EDEBİ BİR TÜR OLARAK BİÇİM ÖZELLİKLERİ
1.Rapor edici sunuş tarzı
2.Betimleyici sunuş tarzı
3.Edebi otobiyografi
E.OTOBİYOGRAFİNİN DİĞER YAZIN TÜRLERİYLE İLİŞKİSİ
1.BİYOGRAFİ
2.ANI
Otobiyografi ve anı farkı
3.GÜNLÜK
4.OTOBİYOGRAFİK ROMAN
*
Ondördüncü Bölüm
GÖRÜNTÜ VE BİYOGRAFİ / 165
1.BİYOGRAFİ VE RESİM
2.BİYOGRAFİ VE FOTOĞRAF
A.BELGESEL FOTOĞRAF
B.FOTORÖPORTAJ
C.PORTRE
3.BİYOGRAFİK BELGESEL
*
Onbeşinci Bölüm
SÖYLEŞİ’DEN SÖZLÜ TARİH’E SÖZÜ KALICI KILMAK / 179
Sesin Gücü
Sesi yakalamanın yöntemi: Sözlü Tarih
Sözlü Tarih’in donanımı: ses kayıt cihazı ve kamera
Sözlü Tarih Servisi
*
Onaltıncı Bölüm
GUMİLEV’DEN HAREKETLE PASSİONER LİDERLİK KAVRAMI VE TÜRK DÜNYASI’NDA LİDERLİK SORUNU / 185
Passioner liderler olmadan etnosta etnogenez süreci başlamaz
Etnos nedir?
Etnogenez nedir?
A.Etnosta biriken enerjinin passionerlik boyutuna yansıması
B.Passionerlik bulaşıcıdır, uyumluları da harekete geçirir
C. Passionerlik kaybı
*
Onyedinci Bölüm
BİYOGRAFİ DERGİLERİ / 197
*
Onsekizinci Bölüm
BİYOGRAFİ ARŞİV-BELGE İLİŞKİSİ / 201
A.BELGE
B.BELGE HAVUZU: ARŞİV
C.BELGE VE BİLGİ YORUMLAMA: ANALİZ
*
Ondokuzuncu Bölüm
DÜNYA BİYOGRAFİ ARŞİVİ / 217
*
Yirminci Bölüm
TÜRK BİYOGRAFİ ENSTİTÜSÜ / 221
*
Yirmincibirinci Bölüm
CV-ÖZGEÇMİŞ CURRİCULUM VİTAE / 223
A.ÖZGEÇMİŞİN MUHTEVASI
B.ÖZGEÇMİŞİN GÖRSEL DÜZENİ
C.ÖZGEÇMİŞİN MANTIK DÜZENİ
D.ÖZGEÇMİŞ ÇEŞİTLERİ
info@biyografi.net
HAKKINDA YAZILANLAR
Biyografi, kısaca hayat hikayesi olarak biliniyor. Yazar Mahmut Çetin, bu hafta çıkan Biyografi Kitabı'nda biyografinin tanımı, özellikleri, biyografi ve belge ilişkisi, biyografi yazımının süreçleri, tarihte ve günümüzde biyografi, biyografinin diğer alanlarla ilişkisi, biyografi kimlik ilişkisi konularına değiniyor. Çetin'in kitabı Biyografi.net Yayınlarından çıktı. (Sakaryahalk-18 Aralık 2011 Pazar)
BİYOGRAFİ NET
İLETİŞİM VE YAYINCILIK
Ayma-Koop A6 No:121 İkitelli/İstanbul
Telefon 0542 2357249
www.biyografi.net
info@biyografi.net
B İ Y O G R A F İ
K İ T A B I
MAHMUT ÇETİN
“Arslanlar kendi tarihçilerini ortaya çıkarmadıkları sürece, tarih, avcıların kahramanlık hikayelerinden oluşmaya devam edecektir.”
Afrika Atasözü
İÇİNDEKİLER
Önsöz / 11
*
Birinci Bölüm
BİYOGRAFİ NEDİR NE DEĞİLDİR? / 14
*
İkinci Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN ÖZELLİKLERİ / 21
1.Tarafsız olmak
2.Gerçekçi olmak
3.Bilgi, belge ve tanıklara dayanmak
4.Kronolojik akışı dikkate almak
5.Kişinin benzerlerinden ayırıcı farkını belirtmek
*
Üçüncü Bölüm
BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ / 27
A.İÇERİK BAKIMINDAN BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ
B.NİCELİK AÇISINDAN BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ
1.GENEL BİYOGRAFİ
2.ÖZEL BİYOGRAFİ/ MONOGRAFİ
C.YAPI BAKIMINDAN BİYOGRAFİ ÇEŞİTLERİ
C.1.BİLİMSEL BİYOGRAFİ
C.1.A.ANSİKLOPEDİK BİYOGRAFİ
Kısa hal tercümeleri
C.1.B.BİYOGRAFİK ARAŞTIRMA
C.2.BİYOGRAFİK ANLATI
C.2.1.PORTRE
C.2.2.BİYOGRAFİK ANLATI
Biyografik Anlatı – Biyografik Araştırma farkı
Biyografik Roman-Biyografik Anlatı farkı
C.2.3.BİYOGRAFİK ROMAN
C.3. BİYOGRAFİK ANMA YAZILARI
C.3.1.ANMA-YIL DÖNÜMÜ YAZILARI
C.3.2. TAZİYE YAZILARI (NEKROLOJİ)
*
Dördüncü Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN İŞLEVİ / 43
(Niçin Biyografi Yazılır?)
1.Başarılı İnsanları Tanımak
2.Zamanın Ruhunu Yakalamak
3.İnsanda Beşeri Olanı Yakalamak
*
Beşinci Bölüm
BİYOGRAFİ YAZMA SÜRECİ / 53
(Nasıl Biyografi Yazılır?)
1.Belgeleri Toplamak
2.Belgeleri Yorumlamak
3.Cehd ve İnşa: sıra dışı olanı yakalamak
*
Altıncı Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN DİĞER ALANLARLA İLİŞKİSİ
A.BİYOGRAFİ VE TARİH İLİŞKİSİ / 63
Tarihi Biyografi
B.BİYOGRAFİ VE EDEBİYAT İLİŞKİSİ
1.Biyografi ve Roman İlişkisi
2.Biyografi ve Şiir İlişkisi
3.Biyografi ve Gezi Yazıları İlişkisi
4.Biyografi ve Günlük İlişkisi
5.Biyografi ve Deneme İlişkisi
6.Biyografi ve Şehir Kitapları İlişkisi
7.Biyografi ve Edebiyat Araştırmaları İlişkisi
8.Biyografi ve Sosyal Bilimler İlişkisi
9.Biyografi ve Sefaretnameler
10.Biyografi ve Hatıratlar
*
Yedinci Bölüm
BİYOGRAFİ, ASABİYE VE KİMLİK MESELESİ / 75
A.SOY KÜTÜKLERİNDEN KRONOLOJİYE
B.RÖNESANS SÜRECİ
C.MİLLET SÜRECİ
D.FEODALİTE SÜRECİ
E.BÜROKRASİ SÜRECİ
Türkiye’ye yön veren 300 aile
Genetik değil, genetik kültür belirleyici
F.YENİ ZAMANLARDA SOY AĞACI
G.SONUÇ: YENİDEN SOYAĞACINA DÖNÜŞ
Soy kütüğüne dönüşün araçları
1.Tapu Defterleri
2.Nüfus Tahrir Defterleri
3.Avarız ve Mufassal Tahrir Defterleri
Ölüm ilanlarının biyografik değeri
*
Sekizinci Bölüm
GEÇMİŞTE BİYOGRAFİ / 95
A. DOĞU’DA BİYOGRAFİ
İnsanlık tarihi, peygamberler tarihiyle başlar
B. İSLAM TOPLUMLARINDA BİYOGRAFİ
Hadis Ravilerinin Biyografileri
C. TÜRKLER’DE BİYOGRAFİ
Ç. OSMANLI’DA BİYOGRAFİ
Klasik devir Osmanlı tarih yazıcılığı ve biyografi
Padişah Biyografileri
Türk Edebiyatı’nda Selimname Geleneği
Şuara Tezkireleri
Devlet bürokrasisi üyeleri hakkında resmi sicil kayıtları: Sicill-i Ahval
19. yüzyıl modern biyografinin ilk örnekleri
Sonuç
D.TASAVVUFİ BİYOGRAFİLER
E. BATI’DA BİYOGRAFİ
Batı’da ilk biyografi çalışmaları
Diyojen: antik çağın magazincisi
İslam dünyası, biyografi yazımında Batı’yı etkiler
14. Yüzyılda Batı’da Biyografi
17. Yüzyılda Batı’da Biyografi
18. Yüzyılda Batı’da Biyografi
19. Yüzyılda Batı’da Biyografi
20. Yüzyılda Batı’da Biyografi
*
Dokuzuncu Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN BUGÜNÜ VE GELECEĞİ / 123
Kısaca Biyografi Yazarları
1.Sicill-i Osmani yazarı Mehmet Süreyya Bey
2.İbnülemin’in cehdi ve tercüme-i hal dilenmek
3.Mehmet Zeki Pakalın
4.İbrahim Alaaddin Gövsa
5.‘Bütün Cepheleriyle’ Hilmi Yücebaş
6.Ali Birinci
*
Onuncu Bölüm
SANAT ESERİ BELGE FARKI / 131
*
Onbirinci Bölüm
BİYOGRAFİ’DE ANI VE AYRINTI / 135
Anıların tadı ya da ihtiyarların bastonu
Bir geçmiş edinmenin zamanı ve hatırat
Anılarda itiraf izleri
BİYOGRAFİ PARÇACIKLARI / 139
(insanı ele veren küçük ayrıntılar)
*
Onikinci Bölüm
DEDİKODU YAZARLIĞI’NIN BİYOGRAFİK DEĞERİ / 143
*
Onüçüncü Bölüm
BİYOGRAFİ’NİN BİRİNCİ TEKİL ŞAHSI: OTOBİYOGRAFİ / 147
A.OTOBİYOGRAFİ’YE GİRİŞ
B.OTOBİYOGRAFİ’NİN GEÇMİŞİ
C.OTOBİYOGRAFİNİN ÖZELLİKLERİ
1.Otobiyografi yazarı oturmuş bir kişiliktir
2.Otobiyografi tarafsız değildir
3.Otobiyografide anlatım şekli, Birinci Tekil Şahıs’tır
4.Otobiyografide olayların anlatımında kronolojik sıralama şart değildir
5.Otobiyografi belge niteliği taşır
6.Otobiyografinin kaynağı anılardır
7.Otobiyografi kurmaca değildir
8.Otobiyografi yazma gerekçesi geride bir şeyler bırakma kaygısı
D.OTOBİYOGRAFİNİN EDEBİ BİR TÜR OLARAK BİÇİM ÖZELLİKLERİ
1.Rapor edici sunuş tarzı
2.Betimleyici sunuş tarzı
3.Edebi otobiyografi
E.OTOBİYOGRAFİNİN DİĞER YAZIN TÜRLERİYLE İLİŞKİSİ
1.BİYOGRAFİ
2.ANI
Otobiyografi ve anı farkı
3.GÜNLÜK
4.OTOBİYOGRAFİK ROMAN
*
Ondördüncü Bölüm
GÖRÜNTÜ VE BİYOGRAFİ / 165
1.BİYOGRAFİ VE RESİM
2.BİYOGRAFİ VE FOTOĞRAF
A.BELGESEL FOTOĞRAF
B.FOTORÖPORTAJ
C.PORTRE
3.BİYOGRAFİK BELGESEL
*
Onbeşinci Bölüm
SÖYLEŞİ’DEN SÖZLÜ TARİH’E SÖZÜ KALICI KILMAK / 179
Sesin Gücü
Sesi yakalamanın yöntemi: Sözlü Tarih
Sözlü Tarih’in donanımı: ses kayıt cihazı ve kamera
Sözlü Tarih Servisi
*
Onaltıncı Bölüm
GUMİLEV’DEN HAREKETLE PASSİONER LİDERLİK KAVRAMI VE TÜRK DÜNYASI’NDA LİDERLİK SORUNU / 185
Passioner liderler olmadan etnosta etnogenez süreci başlamaz
Etnos nedir?
Etnogenez nedir?
A.Etnosta biriken enerjinin passionerlik boyutuna yansıması
B.Passionerlik bulaşıcıdır, uyumluları da harekete geçirir
C. Passionerlik kaybı
*
Onyedinci Bölüm
BİYOGRAFİ DERGİLERİ / 197
*
Onsekizinci Bölüm
BİYOGRAFİ ARŞİV-BELGE İLİŞKİSİ / 201
A.BELGE
B.BELGE HAVUZU: ARŞİV
C.BELGE VE BİLGİ YORUMLAMA: ANALİZ
*
Ondokuzuncu Bölüm
DÜNYA BİYOGRAFİ ARŞİVİ / 217
*
Yirminci Bölüm
TÜRK BİYOGRAFİ ENSTİTÜSÜ / 221
*
Yirmincibirinci Bölüm
CV-ÖZGEÇMİŞ CURRİCULUM VİTAE / 223
A.ÖZGEÇMİŞİN MUHTEVASI
B.ÖZGEÇMİŞİN GÖRSEL DÜZENİ
C.ÖZGEÇMİŞİN MANTIK DÜZENİ
D.ÖZGEÇMİŞ ÇEŞİTLERİ
info@biyografi.net
HAKKINDA YAZILANLAR
Biyografi, kısaca hayat hikayesi olarak biliniyor. Yazar Mahmut Çetin, bu hafta çıkan Biyografi Kitabı'nda biyografinin tanımı, özellikleri, biyografi ve belge ilişkisi, biyografi yazımının süreçleri, tarihte ve günümüzde biyografi, biyografinin diğer alanlarla ilişkisi, biyografi kimlik ilişkisi konularına değiniyor. Çetin'in kitabı Biyografi.net Yayınlarından çıktı. (Sakaryahalk-18 Aralık 2011 Pazar)
BİYOGRAFİ NET
İLETİŞİM VE YAYINCILIK
Ayma-Koop A6 No:121 İkitelli/İstanbul
Telefon 0542 2357249
www.biyografi.net
info@biyografi.net
11 Mart 2012 Pazar
BİYOGRAFİ NEDİR?
BİYOGRAFİ NEDİR?
Mahmut Çetininfo@biyografi.net
Biyografi’nin tanımından başlayarak, kapsam, teknik ve teorisi hakkında önemli sorunlar vardır.(1)
Biyografi, birçok ders kitabının yazdığının aksine, bir edebi tür değil, edebiyata kaynaklık eden üretken bir konu alanıdır. Ve bu yönüyle biyografi, araştırma metinleri yanında şiir dahil, hemen her edebi türde ürünler verilebilecek çeşitliliktedir.
Tür olarak biyografi
Burada önemli olan kelime ‘tür’dür… Zira yazarın öncelikle unutmaması gereken şey, bir konunun, tür olarak kendisine ifade ettiği edebi özü ve imkanları seçmesidir. Çünkü edebiyat ve literatür (yazın) türleri, belirli yasalara göre gelişir. Ve her eserin, kendi türüne ait gelişiminin bir zamanı veya bir safhası vardır.(2)
Biyografi tanımına giriş
Biyografi, “bios” (canlılık, hayat) ve “graphe” (yazı, şekil) kelimelerinin bileşiminden oluşur. Bir hayat hikayesi anlatan yazılara verilen addır. Biyografi, bir hayatın tamamını veya bir kısmını anlama girişimidir.(3)
Tercüme-i hal’den biyografiye
Biyografinin Osmanlı Türkçesindeki karşılığı tercüme-i hal’dir… Bu da yaşanan bir ömrün, kişiye özgü bir halin, anlaşılır bir dille ifadesi anlamına gelir. Bu karşılık, biyografinin tam olarak başkasını anlamaya yönelik bir çaba olduğunu gösterir.(4)
Haltercemesi yani biyografi, bir kimsenin hayatının tarihçesidir… Anlatılan kişi hangi sahada önemliyse, hakkındaki haltercemesi o tarih kolunun bir kısmını teşkil eder. Biyografi yazarlarının maksadı, anlattığı şahsı bütün hususiyetleriyle canlandırmaktır.(5)
Batı’da ilk biyografi tanımlamaları
Biyografi, edebi bir konu alanı olarak ilk kez 17. yüzyılda, dönemin oyun yazarı ve şairi olan John Dryden tarafından tanımlanmıştır.(6)
Seçmece biyografi tanımları
* Biyografi terimi, hayatları, ilgileri ve uzmanlık alanlarıyla yaşadıkları çağın ve toplumun ilerisinde olan, sıra dışı hayatlarıyla insanların ilgisini çeken kişiler hakkında başkaları tarafından kaleme alınan yaşamöyküleridir.(7)
Biyografinin yazılma amacı, bir kişiyi eserleri, kişiliği, görüşleri ile tanıtmaktır. Biyografi, anlatılan kişinin dönemini, çevresini dikkate alarak yazılır. Biyografi, seçkin bir meslek mensubuyla sıradan bir insan arasında metot bakımından bir ayırım yapmaz.(8)
Birkaç biyografi tanımı daha
* Kendi alanlarında ünlü olmuş kişilerin hayatlarını, neler yaptıklarını, ülke ve dünya insanlığına neler kazandırdıklarını, hayatlarının önemli başarılarını ve dönüm noktalarını bütünüyle anlatan yazı ve kitaplara biyografi (yaşamöyküsü) denir.(9)
* Tanınmış insanların hayatlarını, eserlerini, başarılarını anlatmak amacıyla yazılan yazılara biyografi denir.
* Çeşitli alanlarda başarı gösteren kişilerin hayatının anlatıldığı yazılardır.
Tercüme-i hal, hayat hikayesi, yaşam öyküsü isimleriyle de anılan biyografi; bir kimsenin hayatını anlatan yazı, ünlü bir şahsın hayatının derlenip toplanıp anlatılması; tanınmış, sevilmiş, hayatında örnek olmuş, eserler yazmış, ün bırakmış kişileri tanıtmak gayesiyle yazılan kompozisyonlar; yurtlarına, insanlığa büyük hizmetleri dokunmuş önemli kişilerin çalışmalarını, hayatlarını anlatan yazılardır.
Biyografinin kapsamı
Biyografide, hayatı anlatılan kişinin ailesi, doğduğu ve yaşadığı yerler, ilk arkadaşları, tahsil çağı ve yetiştiği çevre hakkındaki bilgiler özetle kimliği hakkındaki bilgiler yer almalıdır.(10) Ayrıca o kimsenin doğum tarihi, memleketi, yetişme tarzı, iş hayatı, kişiliği, hizmetleri, etkisi, eserleri hakkında bilgi ve özellikle onun hayatını yazarın kaleme alma gerekçesi, eser içinde anlatılmalıdır.
Biyografi vak’ası
Biyografi vak’ası, biyografisi yazılan kişinin, hayatının bir noktasını aydınlatan anlamlı bir olaydır. Fevziye Abdullah Tansel, biyografi sever gençlere, tam biyografik çalışmalardan önce, yazmak istediği kişinin hayatının bir noktasını anlatan yazılar yazmasını tavsiye eder.(11)
BİYOGRAFİNİN ÖZELLİKLERİ
Biyografi, hayatı yazılan kişinin kendisi tarafından değil, onunla ilgili araştırma yapan, bilgi ve belgelere ulaşan veya onun hayatına yakından tanıklık etmiş kişiler tarafından kaleme alınır
1.Değerlendirmede ölçülü olmak
Yazar biyografik veya tarihi verileri kullandığı zaman bunu, önyargısız olarak yapmalıdır.(12)
Üslupta eleştirel olma, kişiye yönelik bir hakaret sınırına varmamalıdır. Bunun tersi olarak saygı da abartılmamalı, kişi yüceltilmeye kalkışılmamalıdır. Ölçüyü bulmak önemlidir, bu da biyografi yazarlığının kendine özgü ustalık isteyen özelliklerinden biri olmalıdır. Ama gerçeğe sadık kalmaya çalışmak bir çözüm olabilir.(13)
Ama biyografi bir varsayımdan hareket eder
Biyografik yaklaşım, gerçekçi olma ön şartına rağmen, aynı zamanda, çok basit bazı psikolojik gerçeklere önem vermez. Bir biyografi eseri, hayatı yazılan kişinin gerçek yaşayışından ziyade, yazarın, hayatı yazılan kişiyi algılamasını ortaya koyar.
2.Belgelere dayanmak
Biyografi yazarı veya belgesel yönetmeni, anlattığı kişiyle ilgili verilerin incelenmesinde titiz davranmalıdır. Anlattığı kişiyle ilgili bütün belge ve bilgileri toplamaya çalışmalıdır. Biyografi yazarı, yazdığı kişiyi, kendi duygularına göre değil, belgelere dayanmak suretiyle tanıtmaya çalışmalıdır. Biyografi, tarih araştırmalarında olduğu gibi, her türlü belgeden faydalanır. Ama en çok hatıratlar, mektuplar, o şahsın bıraktığı eserlerden yararlanılır.(14)
3.Kronolojik anlatımı gözetmek
Bir şahsı tanıtabilmek için en iyi metot, onun hayatını kronolojik sıraya tabi tutmaktır.(15) Hayat hikayesi yazılan kişinin doğumu, aile çevresi, eğitim süreci, kişiliği, arkadaşlık ve akrabalık ilişkileri, sosyal hayatı, aşkları, evliliği ve çocukları, alanındaki mümeyyiz vasfı (ayırıcı özelliği), varsa başarısı kronolojik (zaman dizin) bir akışla işlenebilir. Ancak kronolojik akış, zorunluluk değil, okuyucunun yazılan kişinin hayatının bütününü kavrayabilmesi için bir kolaylıktır.
Biyografi’nin vazgeçilmez şartı kronoloji
Bütün biyografilerin ortak özelliği, kişinin doğum ve ölümü arasındaki kronolojik hikayesidir… Böylece tarih'i ve biyografi'yi aynı çizgiye yerleştiren faktörün de kronoloji olduğu görülmektedir. Kısa ve yalın bir tarifle, tarih bir dönemin ve o dönemdeki olayların, bir devletin veya devletler arası ilişkilerin kronolojisi, biyografi ise ferdin kronolojisidir.(16)
Kronoloji= kişinin, yaşadığı 'somut' olayların dökümü
‘Oğuz Atay'ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası’ adlı kitabın yazarı Prof. Dr. Yıldız Ecevit, kitabın sunuş yazısında, biyografi yazarının temel sorunundan söz eder: “Yaşamın, birbirine eklemlenen kronolojik bir olaylar zincirinden oluştuğunu düşünen bir biyografi yazarının yapacağı iş bellidir: Biyografisini yazdığı kişinin, yaşadığı 'somut' olayların bir dökümünü yapacaktır.”(17)
4.Anlatılan kişinin ayırıcı özelliğini vurgulamak
Biyografi, kişiyi bütün insanlarda görülen ortak beşeri özellikleriyle anlatmakla yetinmez. Biyografi ele aldığı insanı, aynı zamanda kendine özgü hali ve karakteriyle, kendi sesi, kendi nefesi, kendi dili, kendi mantığı ile veren bir çalışmadır. Anlaşılmak istenen hayat, özelliği olan bir hayattır. Sahip olduğu bu özellik, onu, dikkat çekici hale getirir. Sıradan hayatların biyografisi üzerinde pek durulmaz. Biyografisi yazılacak hayatın bir öyküsü, farklı bir yönü olması gerekir.(18)
5.Biyografik olguyu yakalamak
Biyografinin amacı, kişinin hayatındaki biyografik olguları yakalamaktır. Yorum hakkını yazarın okuyucuya bırakması daha doğrudur. Söylenti ve dedikodulara, asılsız bilgilere yer verilmemelidir. Bunlar biyografi yazımı sırasında bir veri olarak bilinmeli ama daima gerçek bilgilerin yakalanmasına çalışılmalıdır.
Kişinin hayatı abartılarak veya küçültülerek verilmemelidir. Ama biyografiler genellikle sevilen kişiler üzerine yazıldığından, her bir cümle onun ne kadar önemli bir kişi olduğunu vurgulama tezine dayalı ortaya çıkar. Övgünün ve yerginin ortasını bulmak, her zaman bilimsel bir serinkanlılığı ve eleştirel bir yaklaşımı gerektirir.(19) Bunların bazıları, çoksatmak gayesiyle yazılan yazılardır.
Sonuç:
Biyografi, yerli bir bilim dalıdır
Biyografi, İslam milletlerinin, dolayısıyla Osmanlı'nın da, Batı'dan almadığı, kendi öz malı bir bilim alanıdır. Osmanlı’da bu türün, bir kişi için yazılanlarına ‘tercüme-i hal’, birden fazla kişiyi ihtiva edenler için yazılanlarına ‘teracim-i ahval’ denirdi.
Şark zevki hemen bütün kitap adlarında olduğu gibi bu alanda da zengin bir başlık koleksiyonu sergiler. Sevgili Peygamberimiz Hazreti Muhammet’in hayatı olan siyer'lerden başlayarak tabakat, vefeyat, tezkire, esami, sicil, şecere, sefine, mecalis, hadika, ravza, riyaz, gülzar, gülşen gibi olağanüstü sayıda kitap adı, zengin muhtevalarıyla biyografi kaynakları kütüphanelerimizde bulunmaktadır.(20)
Neticede biyografi ve otobiyografi, geçmişte kalan bir yaşantıyı, anlama ve onun bilgisini yeniden üretme çabasıdır.(21)
KAYNAKLAR
1. Türkiye'de Biyografinin Gelişmemesi, Kapalı Toplum Yapısıyla Yakından İlgili, Sema Aslan, Milliyet 8 Ağustos 2006
2. Edebi Eleştiri, J.C. Carlui-J.C.Fillox, Çeviren Ayşe Hümeyra Çakmaklı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Y., Ankara 1985, sf.43
3. Biyografi Ötekine Yolculuk, Vefa Taşdelen, Millî Eğitim, Sayı 172, Güz/2006
4. Biyografi Ötekine Yolculuk, Vefa Taşdelen, Millî Eğitim, Sayı 172, Güz/2006
5. İyi ve Doğru Yazma Usulleri III, Fevziye Abdullah Tansel, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1978, sf.
6. Türkiye'de Biyografinin Gelişmemesi, Kapalı Toplum Yapısıyla Yakından İlgili, Sema Aslan, Milliyet 8 Ağustos 2006
7. Türkiye'de Biyografinin Gelişmemesi, Kapalı Toplum Yapısıyla Yakından İlgili, Sema Aslan, Milliyet 8 Ağustos 2006
8. Edebiyat Biliminin Temelleri, R.Wellek-A.Warren, Çeviren Prof.Dr.Ahmet Edip Uysal, Kültür ve Turizm Bakanlığı Y., Ankara 1983, sf. 94
9. Biyografi Türünün Özellikleri, Bahri Pektaş, http://www.aof.edu.tr
10. İyi ve Doğru Yazma Usulleri III, Fevziye Abdullah Tansel, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1978, sf.188
11. İyi ve Doğru Yazma Usulleri III, Fevziye Abdullah Tansel, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1978, sf.188
12. Edebi Eleştiri, J.C. Carlui-J.C.Fillox, Çeviren Ayşe Hümeyra Çakmaklı, Kültür ve turizm Bakanlığı Y., Ankara 1985, sf.59
13. Biyografi Ötekine Yolculuk, Vefa Taşdelen, Millî Eğitim, Sayı 172, Güz/2006
14. İyi ve Doğru Yazma Usulleri III, Fevziye Abdullah Tansel, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1978, sf.
15. İyi ve Doğru Yazma Usulleri III, Fevziye Abdullah Tansel, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1978, sf.
16. Tarihin üvey evladı: Biyografi, Orhan Okay, Zaman 2 Eylül 2001
17. Türkiye'de Biyografinin Gelişmemesi, Kapalı Toplum Yapısıyla Yakından İlgili, Sema Aslan, Milliyet 8 Ağustos 2006
18. Biyografi Ötekine Yolculuk, Vefa Taşdelen, Millî Eğitim, Sayı 172, Güz/2006
19. Biyografi Ötekine Yolculuk, Vefa Taşdelen, Millî Eğitim, Sayı 172, Güz/2006
20. Tarihin üvey evladı: Biyografi, Orhan Okay, Zaman 2 Eylül 2001
21. Biyografi Ötekine Yolculuk, Vefa Taşdelen, Millî Eğitim, Sayı 172, Güz/2006
info@biyografi.net
dijital arşiv hizmetleri
dijital arşiv hizmetleri
BİYOGRAFİANALİZ NET
dijital arşiv hizmetleri
Fotoğraf
Kaynakça-Medya Tarama
Resim
Kitap
Sahaf Kitap
Medya Takibi; ajansların abonelerine istedikleri haber ve bilgileri güncel olarak ileten bir hizmet mekanizmasıdır. Medya takibi, analitik bir bilgi sunumudur.
BİYOGRAFİANALİZ NET; medya takibi ajanslarının günlük olarak yaptığı faaliyeti, güncel akış sırasında değil, gerektiği zaman sunan bir sistem kurmuştur.
BİYOGRAFİANALİZ NET, medya takibi ajanslarının güncel tarama hizmeti ile klasik arşivciliğin derleme, analiz, sınıflandırma ve hizmete sunma aşamalarını birlikte uygulamaktadır. Biyografi Net Kaynak Takip Sistemi; güncel olarak yalnız abonelere verilen bir hizmeti, herkes için abone olmadan gerektiğinde sağlamaktadır.
BİYOGRAFİANALİZ NET dijital arşiv hizmetleri; klasik arşivciliğin derleme, analiz, sınıflandırma ve hizmete sunma aşamalarını güncel olarak değil, sürekli olarak sunmaktadır.
BİYOGRAFİANALİZ NET dijital arşiv hizmetleri’nde Fotoğraf, Kaynakça-Medya Tarama, Resim, Kitap ve Sahaf Kitap başlıklarında ürünler bulunmaktadır.
dijital arşiv hizmetleri
Fotoğraf
Kaynakça-Medya Tarama
Resim
Kitap
Sahaf Kitap
Medya Takibi; ajansların abonelerine istedikleri haber ve bilgileri güncel olarak ileten bir hizmet mekanizmasıdır. Medya takibi, analitik bir bilgi sunumudur.
BİYOGRAFİANALİZ NET; medya takibi ajanslarının günlük olarak yaptığı faaliyeti, güncel akış sırasında değil, gerektiği zaman sunan bir sistem kurmuştur.
BİYOGRAFİANALİZ NET, medya takibi ajanslarının güncel tarama hizmeti ile klasik arşivciliğin derleme, analiz, sınıflandırma ve hizmete sunma aşamalarını birlikte uygulamaktadır. Biyografi Net Kaynak Takip Sistemi; güncel olarak yalnız abonelere verilen bir hizmeti, herkes için abone olmadan gerektiğinde sağlamaktadır.
BİYOGRAFİANALİZ NET dijital arşiv hizmetleri; klasik arşivciliğin derleme, analiz, sınıflandırma ve hizmete sunma aşamalarını güncel olarak değil, sürekli olarak sunmaktadır.
BİYOGRAFİANALİZ NET dijital arşiv hizmetleri’nde Fotoğraf, Kaynakça-Medya Tarama, Resim, Kitap ve Sahaf Kitap başlıklarında ürünler bulunmaktadır.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)